Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.
Czysty transport to miasto przyjazne ludziom – wizyta studyjna w Oslo
![](/wp-content/themes/yootheme/cache/a1/Gunnar-Ridderstrom-Unsplash-Oslo-z-gory-WWW-a1a7d97f.jpeg)
Najskuteczniejsze rozwiązania, najważniejsze doświadczenia z codziennej praktyki i wynikające z niej wskazówki, a także inspiracje dotyczące rozwiązań dla czystego transportu miejskiego i tworzenia SCT – oto główne korzyści wyniesione przez polskich samorządowców z wizyty studyjnej w Oslo zorganizowanej w ramach „Laboratorium SCT”. W programie znalazły się też m.in. spotkania z burmistrz norweskiej stolicy Marianne Borgen i dyrektorką Agencji Klimatycznej Oslo Heidi Sørensen.
Nową wiedzę i doświadczenia zebrali w Oslo samorządowcy z kilkunastu różnej wielkości miast z całej Polski – w tym z Białegostoku, Gdyni, Gorzowa Wielkopolskiego, Poznania, Sopotu, Torunia i Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.
Stolica Norwegii od lat stawia na czysty transport, ma więc bogatą wiedzę i doświadczenia. Położone nad zatoką Oslo elektryfikuje wszystkie rodzaje komunikacji publicznej, nie tylko autobusy – niedawno zamówiła 183 elektryczne pojazdy produkowane w Polsce przez firmę Solaris – ale nawet i promy. Władze tego miasta prowadzą politykę przenoszenia parkingów pod ziemię, przy czym koszty postoju na nich są na tyle wysokie, by skłaniać do korzystania z alternatywnych form transportu. Parkingi te są ponadto wyposażone w infrastrukturę do ładowania samochodów elektrycznych. Łatwy dostęp do ładowarek jest zresztą jednym z głównych celów władz Oslo. Przykładami tego podejścia są m. in. centrum logistyczne dla firm kurierskich i poczty – a więc zarówno dla biznesu, jak i dla usług publicznych – tzw. Oslo City Hub, a także stacja wypożyczania i ładowania elektrycznych łodzi oraz szybka ładowarka dla elektrycznych promów pasażerskich.
![](https://sctlab.ios.edu.pl/wp-content/uploads/2023/06/Laboratorium-SCT_Oslo_foto-PZ-3-parking-podziemny-WWW-1024x768.jpg)
![](https://sctlab.ios.edu.pl/wp-content/uploads/2023/06/Laboratorium-SCT_Oslo_foto-MSz-44-WWW-Sture-ladowarka-rowery-1024x768.jpg)
– Rozwijanie czystego transportu nie polega na przekonywaniu mieszkańców do poświęceń, lecz pokazywaniu, co otrzymują w zamian: czyste powietrze i miasto przyjazne ludziom – mówiła podczas ekskluzywnego spotkania z uczestnikami wizyty burmistrz Oslo Marianne Borgen. – Zakazu palenia w miejscach publicznych też bardzo się obawiano, a jednak restauracje i kawiarnie nie zbankrutowały. Dziś mało kto chciałby wrócić do tego, co wcześniej wydawało się oczywiste – porównała. Jej zdaniem należy przede wszystkim szczerze i jasno mówić o korzyściach płynących z niepopularnych (przynajmniej początkowo) rozwiązań. – Odważne działanie i widoczne rezultaty to najlepsze argumenty – podkreśliła.
![](https://sctlab.ios.edu.pl/wp-content/uploads/2023/06/Laboratorium-SCT_Oslo_foto-PSPA-burmistrz-1024x768.jpg)
W Oslo, podobnie jak w wielu innych miastach Norwegii, funkcjonują strefy płatnego wjazdu, tzw. toll rings, a pojazdy elektryczne objęte są znaczącą obniżką. To jedno z najważniejszych narzędzi promowania elektromobilności i czystego transportu w tym kraju. – Względy środowiskowe i zdrowotne nie były jedynymi powodami, dla których ustanowiliśmy w Oslo strefę płatnego wjazdu. Chcieliśmy też pozyskać fundusze na rozbudowę infrastruktury komunikacyjnej. Jednak to właśnie ta infrastruktura – dla elektromobilności, dla zeroemisyjnego transportu publicznego i dla rowerów – sprawia, że miasto jest bardziej przyjazne mieszkańcom i ich zdrowiu, a jednocześnie i dla środowiska – podkreśliła dyrektorka Agencji Klimatycznej Oslo Heidi Sørensen.
![](https://sctlab.ios.edu.pl/wp-content/uploads/2023/06/Laboratorium-SCT_Oslo-toll-ring-Kjetill-Ree-Wikimedia-Commons-1024x768.jpg)
(fot. Kjetil Ree na Wikimedia Commons)
![](https://sctlab.ios.edu.pl/wp-content/uploads/2023/06/Oslo_Tourister-YT-ladowarka-taxi-WWW-1024x768.png)
(fot. Tourister na YouTube)
Z kolei Burmistrz Oslo zaznaczyła, jak ważne w działaniach na rzecz ograniczenia emisji jest stałe monitorowanie jakości powietrza. Stolica Norwegii przyjęła cel redukcji gazów cieplarnianych o 95 proc. do 2030 r. (w stosunku do poziomu emisji z roku 2009). Trzy razy w roku samorządowcy tego miasta otrzymują informacje o tempie redukcji emisji w poszczególnych sektorach, m.in. transporcie, budownictwie, energetyce. – Liczymy emisje tak jak liczymy pieniądze i na bieżąco kontrolujemy, czy mieścimy się w przyjętych celach redukcji – mówiła Marianne Borgen – W rozwijaniu czystego transportu potrzeba ambitnych i długofalowych celów, lecz bliskich na tyle, by ci, którzy je przyjmują, poczuli się i byli odpowiedzialni za ich realizację. Burmistrz Oslo zwróciła też uwagę na ważne narzędzie popularyzacji czystego transportu, jakim mogą być… zamówienia publiczne. – Dzięki promowaniu zielonych rozwiązań w miejskich postępowaniach przetargowych, sektor prywatny widzi wyraźnie, że prowadzenie biznesu w sposób przyjazny dla środowiska oraz komfortu i zdrowia ludzi to klucz do dalszego rozwoju – wyjaśniła.
Szybkie tempo wprowadzania elektromobilności Norwegia zawdzięcza m.in. zdecydowanej i spójnej polityce całego państwa – np. zachętom ekonomicznym, czego przykładami są ulgi podatkowe na zakup samochodów elektrycznych oraz zniżki na korzystanie z miejskich stref płatnego wjazdu. W ten sposób wielu kierowców w Norwegii zamieniło samochód spalinowy na zeroemisyjny – to się zwyczajnie opłacało.
![](https://sctlab.ios.edu.pl/wp-content/uploads/2023/06/Laboratorium-SCT_Oslo-foto-Patrycja-City-Hub-ladowarki-1024x768.jpg)
Podsumowaniem wizyty był warsztat poświęcony inspiracjom dla rozwijania czystego transportu, które polskie samorządy mogłyby wykorzystać. Poprowadził go Markus Nilsen Rotevatn, ekspert Norweskiego Stowarzyszenia Pojazdów Elektrycznych (Elbil), partnera projektu „Laboratorium SCT” i gospodarza wizyty studyjnej. Polscy goście zwrócili uwagę na kompleksowy i planowy charakter rozwiązań stosowanych w Oslo. Wynika z nich m.in., że strefa czystego transportu to tylko jedno z wielu możliwych narzędzi ograniczania emisji i tworzenia miasta przyjaznego mieszkańcom. Może więc przynieść pożądany efekt tylko, jeśli jej funkcjonowanie będzie zintegrowane z polityką transportową i komunikacyjną miasta.
![](https://sctlab.ios.edu.pl/wp-content/uploads/2023/06/Ellen-McDonald-Flickr-Oslo-autobus-jezdnia-WWW-1024x768.jpg)
(fot. Ellen McDonald na Flickr)
Polscy samorządowcy zauważyli też pozytywny wpływ strefy płatnego wjazdu na komfort przebywania w przestrzeniach publicznych, choćby dzięki ograniczeniu tłoku i hałasu. Z zainteresowaniem spotkał się fakt, że mimo dużej popularności samochodów elektrycznych w Norwegii, w centrum Oslo piesi i rowerzyści nie mają poczucia przytłoczenia infrastrukturą stworzoną z myślą o kierowcach aut. Podkreślano też, że długofalowe planowanie wprowadzania stref nie musi oznaczać podejmowania wszystkich decyzji już na starcie. Co więcej, dobrze jest działać metodą małych kroków i zostawiać sobie margines elastyczności, aby móc reagować w miarę zmieniających się warunków. Należy jednocześnie pamiętać o wyznaczaniu mierzalnych celów.
![](https://sctlab.ios.edu.pl/wp-content/uploads/2023/06/Laboratorium-SCT_Oslo_foto-PZ-2-warsztat-2-WWW-1024x768.jpg)
Wizyta studyjna i warsztat pokazały, że warunkiem skutecznego funkcjonowania i społecznej akceptacji dla czystego transportu jest wyraźne komunikowanie wynikających z niego korzyści. Czysty transport to sposób na poprawę jakości powietrza i przekształcanie przestrzeni miejskich na przyjaźniejsze dla ludzi. – Norweska polityka promowania czystego transportu opiera się na założeniu, że do emisji zanieczyszczeń należy zniechęcać zanim one nastąpią, a nie karać za nie po fakcie, kiedy szkód dla środowiska i zdrowia nie da się już cofnąć – podsumował ekspert Elbil Erik Lorentzen.
(fot. tytułowe: Gunnar Ridderstrom na Unsplash, pozostałe zdjęcia – jeśli nie wskazano inaczej – materiały własne)
Norweska lekcja elektromobilności – najważniejsze wnioski nt. SCT z wizyty studyjnej w Oslo:
- Należy wskazywać zalety czystego transportu, kłaść akcent na korzyści, a nie wyrzeczenia, robiąc to w przejrzysty i szczery sposób;
- Cele poprawy jakości powietrza należy określać jako długofalowe, ale na tyle rychłe, by ich twórcy czuli się odpowiedzialni nie tylko za ich wyznaczenie, ale i za ich realizację;
- Należy zachęcać do ograniczania emisji zanim będą one na tyle wysokie, że trzeba będzie za nie karać;
- Strefa Czystego Transportu to tylko jedno z wielu dostępnych narzędzi poprawy jakości miejskiego powietrza – pierwszym krokiem powinno być zweryfikowanie, czy faktycznie to SCT jest najlepszym sposobem rozwiązania problemów;
- Jakość powietrza należy poprawiać systemowo, nie punktowo – samo wprowadzenie Strefy Czystego Transportu najpewniej nie wystarczy;
- Wprowadzając SCT należy pamiętać, że sytuacja będzie się zmieniać, konieczne jest więc narzędzie do jej monitorowania i dopasowywania na bieżąco szczegółowych rozwiązań do danych warunków;
- Należy przyjmować mierzalne, długofalowe cele i podążać do nich małymi krokami.